Kiến trúc sư người Việt Nam Hoàng Thúc Hào từ lâu đã được công nhận tại Việt Nam vì cam kết của ông đối với kiến ​​trúc bản địa ở các cộng đồng nông thôn. Sinh ra tại Hà Nội vào ngày 2 tháng 5 năm 1971, Hoàng Thúc Hào tiếp tục theo học ngành Xây dựng tại Đại học Quốc gia Việt Nam, nơi anh tiếp tục giảng dạy về kiến ​​trúc bền vững và Đại học Bách khoa Turin ở Ý. Công việc sáng tạo của anh ấy trong các cộng đồng bị thiệt thòi đã giúp anh ấy được quốc tế công nhận.

Điều gì khiến bạn phải làm việc ở những vùng nông thôn hẻo lánh?

Các phần chính của trái đất, hầu hết là các khu vực dân tộc thiểu số, mặc dù có ý nghĩa về mặt văn hóa, không có kiến ​​trúc nào được thiết kế bởi các kiến ​​trúc sư chuyên nghiệp. Chính phủ chưa thực sự quan tâm và thiếu những kiến ​​trúc sư chuyên nghiệp quan tâm đến những vùng sâu, vùng xa này. Đó là một thực trạng đặc biệt phổ biến ở Việt Nam, một đất nước đã trải qua hết chiến tranh này đến chiến tranh khác trong suốt thế kỷ XIX và XX.

Mặc dù lớn lên ở Hà Nội nhưng quê tôi là quê ngoại và là nơi sinh ra của bố mẹ tôi. Những chuyến đi thời thơ ấu, những câu chuyện dân gian được truyền từ đời này sang đời khác luôn nuôi dưỡng tình yêu của tôi đối với những vùng nông thôn và những con người vốn ít được quan tâm hơn những người dân thành thị.

Và cuối cùng, tôi mong muốn đóng góp vào việc xây dựng và cải thiện xã hội thông qua kiến ​​trúc, bằng cách phát triển cả khu vực thành thị và nông thôn một cách cân đối và hài hòa.

 

Tại sao công việc của bạn tập trung vào kiến ​​trúc bản địa?

Toàn cầu hóa đã đưa thế giới xích lại gần nhau nhưng cũng đẩy lùi những cộng đồng thiệt thòi và các nhóm thiểu số này. Các thành phố như Bangkok, Dubai, Thâm Quyến có thiết kế rập khuôn và đơn điệu, thiếu bản sắc. Nhà nước và các tổ chức xã hội có trách nhiệm xây dựng đô thị và nông thôn ưu tiên các dự án lớn, tốc độ cao, chi phí thấp, chỉ đáp ứng nhu cầu tối thiểu, hầu như không bồi đắp văn hóa định cư mang bản sắc riêng.

Trong khi đó, ở hầu hết các vùng dân tộc thiểu số, người dân đã kế thừa kinh nghiệm hàng nghìn năm của tổ tiên, tự tay làm nên kiến ​​trúc. Họ lưu giữ những nguồn tài nguyên văn hóa khổng lồ, góp phần tạo nên sự đa dạng của loài người. Câu chuyện này tôi thấy đã phản ánh rõ nét ở Việt Nam, dù có 54 dân tộc, mỗi dân tộc có phong cách truyền thống, độc đáo riêng nhưng vẫn chưa có kiến ​​trúc hiện đại xứng tầm.

Tôi tin rằng “trúc là hoa của đất”, rằng mỗi vùng đất đều có một loài hoa cụ thể. Tôi nghiên cứu và thực hành nghề này với hy vọng bảo tồn di sản văn hóa của đất nước tôi đồng thời phát triển nền văn hóa kiến ​​trúc đa dạng trên thế giới.

Làm thế nào để bạn thu hút các cộng đồng mà bạn làm việc trong các dự án của mình?

Trước hết, các kiến ​​trúc sư phải nhạy bén về nhu cầu cụ thể và thiết yếu của người dân địa phương. Thứ hai, chúng ta phải hiểu rõ phong tục tập quán của từng cộng đồng cụ thể.

Chúng tôi trao đổi và tiếp thu ý kiến ​​của cộng đồng trước khi bắt tay vào công việc để người dân hiểu rõ lợi ích của các dự án chung mang lại hạnh phúc cho quê hương, cùng với sự phát triển kinh tế và gắn kết xã hội. Triết lý của chúng tôi được thể hiện rõ nhất là “Kiến trúc Hạnh phúc 1 + 1> 2”. Nói cách khác, sự tích hợp của các kiến ​​trúc sư với các giá trị bản ngữ cốt lõi tạo ra một tiếng nói chung lớn hơn tổng các bộ phận của nó.

Có như vậy, sức mạnh nội lực của cộng đồng và các nguồn lực xã hội bên ngoài mới được huy động về tinh thần và vật chất. Một khi cộng đồng nhận thức đầy đủ về mục đích của công việc, họ sẽ cống hiến nhân lực và vật lực của mình cho dự án chung.

Quy trình thiết kế kiến ​​trúc sử dụng cho các cộng đồng nông thôn khác với quy trình làm việc ở thành thị như thế nào?

Văn hóa làng là đặc sắc, nhưng cũng mong manh trước sự tấn công ồ ạt của các phong cách kiến ​​trúc “thời thượng”, không chỉ ở Việt Nam mà trên toàn thế giới. Kiến trúc nông thôn đòi hỏi sự tinh tế và kiên trì, đặc biệt là khi xử lý các không gian văn hóa và phong tục bản địa. Quá trình thiết kế của tôi được đặc trưng bởi mối quan hệ mật thiết với tất cả các giá trị địa lý và chính trị văn hóa nội tại của cộng đồng, liên quan trực tiếp đến tất cả các giai đoạn của quá trình thiết kế.